Үүсээд буй эдгээр нөхцөл байдлуудтай холбогдуулан өчигдөр аймгийн ЗДТГ-ын дарга Ч.Энхбат хэвлэлийн хурал зарлан, сэтгүүлчдийн асуултанд хариулсан юм. Тэрбээр мэдээллийнхээ эхэнд Дархан-Уул аймгийн ИТХ, Засаг Дарга С.Насанбатыг паркийн газрыг худалдаж байна, зарж байна, буруу зориулалтаар ашиглах гэж байна гэх зэрэг буруу ташаа мэдээлэл ихээр явж байна. Тиймээс албан ёсны баримттай мэдээллийг Дарханчууд та бүхэнд өгье. Түүнчлэн цаашид энэ асуудлаар ямар нэгэн тайлбар мэдээлэл өгөхгүй, гагцхүү ажилдаа шамдан орно гэлээ.

Түүний өгсөн тайлбар мэдээллийг багцлан хүргэе.

   “Миний Монгол” цэцэрлэгт хүрээлэн нь 45,5 га газартай. Үүнийг Дархан-Уул аймгийн ИТХ-ын 2008 оны Хоёрдугаар сарын 28-ы өдрийн 10/03 дугаар бүхий Орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд авах тухай тогтоолоор тусгай хамгаалалтанд авсан. Тус тогтоолд “Дархан-уул аймгийн байгалийн унаган тогтоц, түүх соёлын дурсгалт, амралт аялал жуулчлалын ач холбогдол бүхий газар нутгийг хамгаалах зорилгоор 12 нэгж талбар бүхий нийт 1112,3 га газрыг Орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд 15 жилийн хугацаатайгаар авсугай” хэмээн заасан байдаг. Үүнийг саяхан 2019 оны дөрөвдүгээр сарын 02-ы өдрийн ИТХ-ын “Тогтоолд өөрчлөлт оруулах тухай” тогтоолоор “Миний монгол цэцэрлэгт хүрээлэнд хүүхдийн тоглоомын талбай, соёл амралтын цогцолбор байгуулах болсонтой холбогдуулан, аймгийн ИТХ-ын 2018 оны орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд авах тухай 10/03дугаар тогтоолоор батлагдсан хавсралтын 4 дэх хэсэг буюу “Миний Монгол” цэцэрлэгт хүрээлэнтэй холбогдох тусгай хамгаалалттай бүс нутаг, миний монгол цэцэрлэгт хүрээлэнгийн тусгай хамгаалалтанд авсан нийт 44,5 га газраас 8,4 га газрыг орон нутгийн тусгай хамгаалалтаас гаргасугай” хэмээх тогтоол гарсан.

   Яагаад гаргаваа гэдэг үндэслэлийг одоо би та бүхэнд хэлье. Үүнд, Монгол улсын Тусгай хамгаалалттай газар нутгийн тухай хуулийн 3.2-т “Аймаг нийслэл сум дүүрэг өөрийн нутаг дэвсгэрт байгаа тодорхой газар нутгийг орон нутгийн тусгай хамгаалалтанд авч болно” гэсэн байдаг бол тус хуулийн 24.2-т  “Дурсгалт газар дахь байгалийн болон түүх соёлын дурсгалт зүйлсээс 0.1-3.0км орчимд сүр бараа үзэмжийг нь дарах барилга байгууламж барих, газар хагалах, ухах, гэсгээхийг, мөн ашигт малтмал хайх олборлох, байгалийн түүх соёлын дурсгалт зүйлийг хөндөх эвдэх буулгах тэдгээрт хохирол учруулахыг хориглоно” хэмээн заасан байдаг. Тэгэхээр “Миний монгол” цэцэрлэгт хүрээлэнд хүүхдийн тоглоомын талбай байгуулах гэхээр энэ хуулийн заалттай зөрчилдөж байгаа юм. Мөн 2-3 давхар энтертайнмент барилга баригдаж, жилийн дөрвөн улирал ашиглагдах тоглоом хийнэ. Энд газар шорооны ажил явагдах ёстой.  

  Зарим хүмүүс, ялангуяа АН-ын зүгээс дээрх тусгай хамгаалалттай газар нутгаас яагаад тусгай хамгаалалтаас гаргачихав, гаргахгүйгээр бүтээн байгуулалтын ажил хийж яагаад болохгүй байгаа юм гэх асуудлыг тавьж байна. Тэгэхээр мөнхүү Тусгай хамгаалалтын тухай хуулийн 31.1 дүгээр зүйлд газар ашиглах тухай гэрээний хугацаа нь 5 жилээс илүүгүй байх бөгөөд уг гэрээг нэг л удаа 5 хүртэл жилээр сунгана хэмээн заасан байдаг. Өөрөөр хэлбэл газрыг ашиглах дээд хугацаа нь 10 жил. Мөн тус хуулийн 38.4-д “Газар ашиглах эрх дуусгавар болоход тухайн газрыг ашиглаж байсан иргэн тухайн газраа эргэн нөхөн сэргээж, засч тохижуулж өмнө нь байсан байдлаар сум дүүргийн засаг даргад хүлээлгэн өгнө” гэх заалт бий. Тиймээс бид паркаа байгуулаад, тоглоомоо суурилуулаад, тодорхой хэмжээний тохижилтын ажлаа хийчихээд, 10 жилийн дараа буцаагаад бүгдийг нь нураан тэгшилж, байсан хэвээр нь хүлээлгэж өгөх болж байгаа юм. Ийм хуулийн заалттай зөрчилдөж байгаа учир бид ашиглуулах талаар яриагүй.

  2018 оны төсөвт тэрбум 200 сая төгрөг Паркад тоглоом худалдан авах зориулалтаар тавигдаад энэ хөрөнгө оруулалтын тендерт “ТиЭсЖи” компани шалгарч зургаан нэр төрлийн тоглоомыг өнгөрөгч оны 10 дугаар сард оруулж ирсэн. Одоо суурилуулах ажил явагдаж байна. Энэ хооронд аймгийн засаг дарга, аймгийн засаг даргийн орлогч, мөн холбогдох мэргэжлийн байгууллагын ажлын хэсэг Улаанбаатар, Ховд хотод мөн Хятад улсад ажиллаа. Тэдгээрийн тайлан мэдээ, тооцоо судалгаан дээр ажилласан. Үндсэндээ жилийн 365 хоногийн ердөө 100-аадхан хоногт манай парк ажиллах боломжтой байгаа. Мөн өнөөдөр энэ оруулж ирсэн байгаа зургаан тоглоомын нэг бүрийн үнэ доод тал нь 150 сая төгрөг. Эхний орж ирсэн эдгээр тоглоомууд хямддаа орно. Ажлын хэсэг БНХАУ-ын хамгийн сайн компани дээр очиж, туршиж судлаад авчирсан. Цаашлаад нэр дурьдагдсан 15 тоглоом орж ирнэ гэж байгаа. Гэтэл жишээ нь хүмүүсийн хамгийн дуртай алсыг харагч гэхэд нэг бүрийнх нь үнэ тэрбумаас дээш үнэтэй байдаг. Тэгвэл бид төсвийн орлогоороо эдгээрийг авчирч хүчрэх үү. Тэгээд дээр нь өөрсдөө арчилгаа үйлчилгээ, ажилтан албан хаагчдаа бэлдэх, ашигтай ажиллуулаад байж чадахуу гэдэг эргэлзээтэй. Иймээс нэгдсэн дүгнэлтэнд хүрч “Миний монгол” цэцэрлэгт хүрээлэнгийн менежментийг явуулах сонгон шалгаруулалт тендерийг 2018 онд зарласан юм. Ингэхэд нэг ч оролцогч орж ирээгүй. 2019 онд мөн дахин зарлахад энэ “Минж Проперти” компани болон “Бурхантын ирээдүй” компаниуд хамтран орж ирсэн. Тиймээс гадуур яриад байгаа шиг “Минж”-д өгчихсөн гэдэг ор тас худлаа ойлголт. Тендерийн зарыг дүрэм журмын дагуу Өдрийн сонин, өөрсдийн албан ёсны вэб сайт, УБ хотын худалдан авах ажиллагааны газар зэрэг бүх байж болох сувгуудаар нээлттэй зарласан.

  Мөн бид ИТХ-д “Миний Монгол” цэцэрлэгт хүрээлэнгийн 8,4 га газарт тоглоом суурилуулна гэдгийг зүгээр амаараа ярьж ороогүй. 2017 оноос хойш бүх тооцоо судалгааг хийсэн. Ажлын хэсэг, удирдлагуудын баг ажилласан. Барилга хот байгуулалтын яамны Барилгын хөгжлийн төвөөс Дархан-Уул аймгийн “Миний Монгол” цэцэрлэгт хүрээлэнгийн төлөвлөлт, тохижилтыг батлаад өгчихсөн байгаа. Ийм олон хуудас материал байна. Үүнийгээ бид Засаг Даргын Зөвлөлийн хурлаар хэлэлцүүлээд, аймгийн ИТХ-ын тэргүүлэгчдээр хэлэлцүүлээд эцэст нь төлөөлөгчдийн хуралдаанаар хэлэлцүүлсэн. Жишээлбэл 8.4 га газарт ямар тоглоомууд суурилуулж, ямар ажил явагдах вэ гэхээр, алсыг харагч, коффе буюу тоглоомын машин, сансрын пуужин, морин тойруулга, усан сан, галт тэрэг, төлөвлөж буй үйлчилгээний барилга зэрэг багтаж байгаа юм. Энэ үйлчилгээний барилга нь жилийн дөрвөн улиралд, ялангуяа өвлийн улиралд байнгын ажиллагаатай байх нөхцлийг бүрдүүлэх зорилготой. Мөн автозогсоол, агаарын дугуй, эргэлддэг сандал, далайн дээрэмчин, мөргөлддөг машин, хиймэл толгод гээд нийт 15 нэр төрлийн ажил багтаж байгаа.  Өөрөөр хэлбэл холбогдох бүх шатны байгууллагуудаараа батлуулчихсан Ерөнхий төлөвлөлт, мэргэжлийн байгууллагуудын баталсан төлөвлөлт зургийн дагуу энэ 8.4 га газарт дээрх тоглоомуудыг хийнэ.

Б.ОТГОНБАЯР:  /А Жи Би ТВ/

Энэ бүтээн байгуулалт мэдээж нэлээн өндөр өртөгтэй байгаа. Мөн цааш авч явах эрсдэлтэй нь ойлгомжтой. Тэгэхээр сая ярьж байгаагаар энтертайнмент тоглоом 24 цаг ажиллуулаад тэрүүгээрээ хөрөнгө оруулалтаа нөхөх боломж нь бүрдэхгүй бол “ашиггүй байна” гээд зочид буудал байгуулна ч гэдэг юмуу өөр юм хийгээд эхэлбэл танайхаас зогсоох эрх зүйн үндэслэл бий юу?

-  Одоо байгуулах менежментийн гэрээнд энэ талаар тодорхой тусгах байх. Тухайн компанитай нөхцлөө нэг бүрчлэн тохирч, зөвхөн гэрээнд заасан дагуу барилга байгууламж, хүүхдийн тоглоомоо барих ёстой гэдэг шаардлагаа тавина. Хэрэв энэ гэрээг зөрчвөл хамтран ажиллах эрх үүрэг дуусгавар болох зохицуулалт хийгдэх байх. Хоёр талаас байгуулагдсан ажлын хэсэг гэрээний зүйл заалт бүр дээр нарийвчлан сууж, тохирно. Мөн жил бүр гэрээгээ дүгнээд явна. Ажлын хэсэгт Аймгийн ЗД-ын орлогч Т.Ганболдоор ахлуулсан нэр бүхий 20-30 хүн байгаа. Энд Иргэдийн хурлын Хууль зүйн хорооны төлөөлөл мөн ард иргэдээс ч орсон байгаа.

Б.БАТЧИМЭГ: /Ди Би Эс ТВ/

Иргэдийн зүгээс паркруугаа орохдоо өндөр үнээр ордог болох вий гэсэн айдастай байгаа.

-  Сүүлийн үед менежментийг хийх компаний зүгээс маш их болгоомжтой хандаж байна. Үнэндээ жилийн дөрвөн улиралын 100хан хоногт ашиглах ийм юманд том зориг гаргаад, Дарханчуудынхаа хүүхдүүдийнхээ төлөө хөрөнгө оруулалт бүтээн байгуулалтын ажил хийнэ  гэдэг хүнд. Үүнийг улс төржүүлээд байгаа нь хэцүү байна. Ер нь компаний зүгээс уян хатан үнийн бодлого барьж байж болох хамгийн бага үнэ санал болгоно гэж байгаа.

Г.ГАНЦЭЦЭГ:  /MyDarkhan.mn сайт/

Анх тендерт орж ирэхдээ эдгээр нэр бүхий компаниуд газрын асуудлыг ярьж орж ирсэн үү?

-  Бид өөрсдийнхөө 1,2 тэрбум төгрөгөөр 6 ш тоглоом авчихсан. Энэ тоглоомоо суурилуулах гэж байгаа. Ингэхээр газар шорооны ажил, цутгалт энэ тэр гээд маш их ажил хийгдэнэ. Тэгэхээр тусгай хамгаалалттай газар нутагт үүнийг хийж болохгүй болох хуулийн заалтыг би сая хэллээ.  

Тэгэхээр энэ нь процессын хувьд эсрэгээр яваад байна л даа. Эхлээд газраа тусгай хамгаалалтаас гаргах асуудлаа ярьчихаад, дараа нь хөрөнгө оруулалтынхаа асуудлыг ярих ёстой байсан юм бишүү. Мөнгөө оруулчихаад, тоглоомоо худалдаж авчихсаны дараа яагаад газрынхаа асуудлыг ярьж байгаа юм бол?

 - Явах ёстой зарчмаараа явж байгаа.

Б.ОТГОНБАЯР  /А Жи Би ТВ/

Та одоогоор эзэмшүүлсэн асуудал байхгүй байгаа гээд байгаа. Мөн нэгэнт эдгээр компаниуд хөрөнгө оруулалт оруулахаар саналаа өгөөд шалгарчихсан байна?

-  Монгол Улсын Газрын тухай хуулинд аж ахуйн нэгж байгууллагад газрыг 15 жилээр эзэмшүүлнэ гэж байгаа. Мэдээж энэ аж ахуйн нэгж байгууллага хөрөнгө оруулалтаа хийнэ. Янз бүрийн хардлага сэрдлэг байна. Магадгүй өнөөдөр тухайн аж ахуйн нэгж аймгийн Засаг дарга С.Насанбат болон төр захиргааны байгууллагатай гэрээ байгуулаад өөрийнхөө олон тэрбум төгрөгийг оруулаад, ажил жигдрээд явж байтал магадгүй 2020, 2024 онд улс төрийн нөхцөл байдал өөрчлөгдөж, энэ ажил зогсвол хөрөнгө оруулалтаа буулгах уу гэдэг асуудал гарч ирнэ. Хоёрт энэ компани энэ олон тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалтыг хийхийн тулд мэдээж өөрсдөөсөө гаргахаа гаргана, мөн олон улсын байгууллага өөр аж ахуйн нэгжүүдээс хөрөнгө оруулалт авах байх. Тэгэхээр тодорхой хэмжээнд үзүүлэх харуулах юмтай байх ёстой болов уу. Иймээс эдгээр асуудлыг зайлшгүй ажлын хэсэг нь ярих хэрэгтэй болж байгаа юм. Тиймээс бид үүнд ач холбогдол өгөөд “ажлын хэсэгт ороод ир, нээлттэй” гээд байгаа юм.  

Г.ГАНЦЭЦЭГ /MyDarkhan.mn сайт/

Гэрээгээ сайн хийчихвэл, эрсдэл байхгүй гэж үзээд байгаа юм байна. Тийм үү?

-  Байхгүй. Гэрээгээр энэ бүхэн зохицуулагдана.

Б.ОТГОНБАЯР   /А Жи Би ТВ/

Эрсдэл үүсээд, үйл ажиллагаа цаашид явах боломжгүй, хөрөнгө санхүүжилтийн гацаа үүсвэл эрсдлийг хэн хүлээх вэ? Компани үүрэх үү? Төр үүрэх үү?

-  Хоёр талаас гарсан ажлын хэсэг шийднэ. Харилцан ширээний ард сууж байж асуудлаа тохирно. Би энд ганцаараа хэлж мэдэхгүй байна.

Өнөөдөр Монголд өрнөөд байгаа асуудлууд шиг, магадгүй энэ компани дээр бөөн өр гараад ирвэл үүний эрсдлийг компани хариуцах уу, аймаг хариуцах уу?

-  Ийм эрсдлүүд байгаа учир та бүхэн энэ ажлын хэсэгт орж ирээд саналаа яриад яваачээ гээд байгаа юм.

Г.ГАНЦЭЦЭГ  /MyDarkhan.mn сайт/

Иргэдийн дунд Улаанбаатарын парк шиг болох вий. Газар нь олон хэсэг болж, анхны зориулалтаасаа өөрчлөгдөх вий гэдэг болгоомж байгаад байна?

-  Улаанбаатарын парк 76/24  харьцаатай яг төлөвлөлтийнхөө дагуу явагдаж байгаа гэж ойлгосон.

Иргэдэд нээлттэй хэлэлцүүлэг хийх үү?

-  Өнөөдөр нээлттэй мэдээлэл өгч байна. Цаашид ямар нэгэн улс төрийн хүчний байдлаас хамаарч дахин ярихгүй. Зөвхөн ажлаа л хийнэ.